WHISKY VÀ COGNAC: ĐÂU LÀ LOẠI RƯỢU PHÙ HỢP CHO BẠN?

Hai loại rượu Whisky và Cognac đều nằm trong top những dòng rượu mạnh được ưa chuộng nhất hiện nay. Với quy trình sản xuất phức tạp và hương vị tinh tế, hai loại rượu này được coi như những biểu tượng của nghệ thuật làm rượu thế giới. Vậy rượu Whisky và rượu Cognac có điểm gì khác biệt? Đâu là loại rượu phù hợp cho bạn? Theo dõi ngay bài viết sau đây để được giải đáp nhé!

Một số thông tin cơ bản về rượu Whisky và rượu Cognac:

RƯỢU WHISKY

Whisky là loại rượu mạnh được làm từ các loại ngũ cốc lên men. Whisky có hương vị đậm đà, phong phú và là loại rượu mạnh được tiêu thụ nhiều nhất trên thế giới hiện nay.

Nguồn gốc: Scotland được xem là nơi đầu tiên sản xuất Whisky từ thế kỷ 14.

Phân loại rượu Whisky:

• Theo vùng sản xuất rượu: Scotch Whisky (Scotland), Bourbon Whiskey (Mỹ), Irish Whiskey (Ireland), Japanese Whisky (Nhật Bản) và Canadian Whisky (Canada),…
• Theo nguyên liệu và phương pháp sản xuất: Single Malt (Whisky mạch nha đơn cất), Blended Scotch (Whisky pha trộn), Single Grain (Whisky ngũ cốc đơn cất),…

RƯỢU COGNAC

Rượu Cognac là một loại rượu Brandy làm từ nho lên men tại vùng Cognac của Pháp. Chỉ có thổ nhưỡng và khí hậu của vùng Cognac mới tạo ra được những trái nho đạt chuẩn để làm ra loại rượu Cognac thượng hạng.

Nguồn gốc: Rượu Cognac có nguồn gốc từ vùng Cognac thuộc miền Tây Nam nước Pháp. Tuy nhiên, lịch sử sản xuất rượu Cognac bắt đầu từ thế kỷ 16 khi rượu Brandy bắt đầu trở nên phổ biến tại châu Âu.

Phân loại rượu Cognac:

• VS (Very Special): Rượu Cognac được ủ ít nhất 2 năm, có giá thành phải chăng.
• VSOP (Very Superior Old Pale): Rượu Cognac được ủ từ 4 năm trở lên, có màu vàng nhạt và giá ở mức trung bình cao.
• XO (Extra Old): Rượu được pha trộn từ những loại rượu Cognac có tuổi rượu ít nhất 10 năm, có chất lượng cao và giá thành đắt đỏ.
• XXO (Extra Extra Old): Rượu Cognac được ủ tối thiểu 14  năm.

1. Điểm giống nhau giữa rượu Whisky và rượu Cognac

Rượu Whisky và Cognac có quy trình sản xuất và cách thưởng thức rượu khá tương đồng. Cụ thể:

1.1. Đều là rượu chưng cất

Điểm tương đồng lớn nhất giữa rượu Whisky và rượu Cognac là chúng đều là những loại rượu chưng cất. Cả hai loại rượu đều được tạo ra thông qua quá trình lên men, chưng cất và và sau đó trưởng thành bên trong thùng gỗ sồi. Cụ thể:

• Bước 1 – Xử lý nguyên liệu: Ngũ cốc/trái cây trong sản xuất hai loại rượu mạnh đều phải trải qua các quá trình xử lý như sấy, nghiền, ép, tạo thành các dung dịch chứa đường như dịch ngũ cốc đường hóa và dịch trái cây ép để đem đi lên men.
• Bước 2 – Lên men: Dịch ngũ cốc đường hóa/dịch trái cây ép được đem đi lên men với men rượu sản xuất từ các chủng nấm men Saccharomyces phù hợp để tạo ra rượu. Quá trình lên men thường bao gồm 2 giai đoạn để tạo rượu và các sản phẩm phụ như chất thơm,…
• Bước 3 – Chưng cất rượu: Dung dịch rượu thu được sau khi lên men được mang đi chưng cất. Rượu Whisky và rượu Cognac thường được chưng cất khoảng 2 lần và thu về rượu nồng độ cao (trên 40 độ).
• Bước 4 – Ủ rượu: Trong sản xuất rượu Whisky và Cognac, rượu sau khi được chưng cất đều được đem đi ủ trong các thùng gỗ sồi trong thời gian quy định, từ vài năm đến vài chục năm. Đây là công đoạn giúp rượu Whisky và rượu Cognac định hình được hương vị và màu sắc.
• Bước 5 – Phối trộn và đóng chai: Rượu được ủ trưởng thành đến thời hạn sẽ được đem pha trộn để tạo ra những tính chất đặc trưng của từng loại rượu và từng thương hiệu. Sau đó, rượu thành phẩm được đem đi đóng chai và bảo quản ở điều kiện thích hợp.

1.2. Cách thưởng thức tương tự

Rượu Whisky và Cognac đều có thể thưởng thức theo những cách: Uống nguyên vị, uống với đá hoặc pha cocktails:

• Uống nguyên vị: Cách uống này giúp trải nghiệm đầy đủ mùi vị và hương thơm tinh tế của rượu.
• Uống với đá lạnh: Đá lạnh làm giảm độ cay nồng của rượu mạnh và giúp hương vị rượu nổi bật hơn.
• Pha chế với Cocktail: Cognac và Whisky là những loại rượu nền hoàn hảo cho nhiều công thức Cocktail độc đáo, giúp đáp ứng nhiều nhu cầu trải nghiệm rượu hơn.

Lưu ý: Cả 2 loại rượu Whisky và Cognac đều không phục vụ với chanh do chanh có thể phá vỡ kết cấu hương vị tự nhiên của rượu.

2. Sự khác biệt giữa rượu Whisky và rượu Cognac

Ngoài quy trình có phần tương đồng, các đặc điểm khác của rượu Whisky và rượu Cognac rất khác nhau. Bảng so sánh rượu Whisky và Cognac:

Tiêu chí	Whisky	Cognac
Nguồn gốc	Scotland	Pháp
Vùng sản xuất	Scotland, Ireland, Mỹ, Nhật Bản, Canada…	Vùng Cognac, Pháp
Nguyên liệu làm rượu	Ngũ cốc (lúa mì, lúa mạch, ngô, lúa mạch đen)	Nho thu hoạch vào tháng 10 (các giống Ugni Blanc, Folle Blanche và Colombard,…)
Cách xử lý nguyên liệu	Sấy, nghiền và đường hóa	Ép lấy dịch
Hương vị	Đa dạng, bao gồm hương vani, caramel, hương trái cây/hoa cỏ thơm mát hoặc hương bánh kẹo ngọt ngào	Đậm vị ngọt ngào, hơi chua nhẹ của nho và trái cây tươi, hương hoa cỏ tinh tế cùng hương gỗ, thuốc lá và mùi vỏ cam ấm
Màu sắc rượu	Hổ phách	Nâu đỏ đậm
Quy trình lên men và ủ rượu	Lên men 5 – 7 ngày Thùng gỗ ủ rượu: Thùng gỗ Mỹ, Pháp, Nhật, Scotland,… Thời gian ủ rượu: Tối thiểu 3 năm	Lên men 2 – 3 tuần Thùng gỗ ủ rượu: Thùng gỗ Pháp có tuổi thọ ít nhất 50 năm Thời gian ủ rượu: Tối thiểu 2 năm
Cách thưởng thức rượu	Thưởng thức nguyên vị hoặc pha chế cocktail	Uống nguyên vị hoặc uống với đá, pha chế cocktail

Phân tích sự khác nhau giữa Whisky và Cognac:

2.1. Nguồn gốc và vùng sản xuất

Cognac khác Whisky về nguồn gốc và khu vực sản xuất. Nếu như rượu Whisky có thể được sản xuất trên toàn thế giới thì rượu Cognac chỉ có thể được sản xuất tại vùng trồng nho Cognac của nước Pháp. Cụ thể:

Rượu Whisky

Scotland là nơi bắt nguồn nên dòng rượu Whisky trứ danh. Hiện nay, nhờ kỹ thuật nông nghiệp phát triển, các loại ngũ cốc sản xuất rượu Whisky cũng được trồng ở rất nhiều nơi trên thế giới. Theo đó, rượu Whisky cũng có thể được sản xuất tại bất kỳ quốc gia nào, đáng chú ý nhất là Scotland, Ireland, Nhật Bản, Canada và Mỹ.

Rượu Cognac

Tất cả các vùng trồng nho tại Pháp và trên thế giới đều có thể sản xuất ra rượu Brandy. Tuy nhiên, chính phủ Pháp quy định rằng chỉ những chai rượu Brandy được sản xuất tại Cognac và có quá trình chưng cất, ủ rượu theo phương pháp nấu rượu của vùng này mới được gắn mác Rượu Cognac.

Điều này là bởi vùng đất Cognac được thiên nhiên ban tặng điều kiện lý tưởng về thổ nhưỡng, khí hậu và giống cây trồng nên rượu tạo ra có hương vị thơm ngon rất riêng mà ít nơi nào sánh kịp. Quy định này giúp gìn giữ nét đặc trưng của rượu Cognac trên thị trường và tạo ra tiêu chuẩn riêng cho loại rượu mạnh này.

Tuy khác biệt với cách chưng cất, ủ rượu đặc trưng của vùng Cognac, rượu Brandy cũng có nhiều nét điểm độc đáo về hương vị. Whisky và Brandy cũng là hai loại rượu rất được những người sành rượu ưa chuộng. Tham khảo bài viết So sánh rượu Whisky và Brandy để biết thêm thông tin chi tiết.

2.2. Nguyên liệu sản xuất và cách xử lý nguyên liệu

Nếu như Whisky là rượu làm từ ngũ cốc lên men thì Cognac lại được sản xuất từ các loại nho làm rượu vang trắng. Cụ thể:

Rượu Whisky

• Nguyên liệu chính sản xuất ra rượu Whisky: lúa mạch, ngô, lúa mì và lúa mạch đen.
• Cách xử lý nguyên liệu: Các loại ngũ cốc phải trải qua phần xử lý thô bao gồm các bước sấy khô, nghiền mịn và đường hóa để đem đi lên men. Riêng lúa mạch sẽ được đem đi ủ nảy mầm để tạo mạch nha làm xúc tác cho quá trình đường hóa hoặc làm nguyên liệu sản xuất rượu chính.

Rượu Cognac

• Nguyên liệu chính trong sản xuất rượu Cognac: Các loại nho thu hoạch vào tháng 10, trong đó 90% là các giống nho Ugni Blanc, Folle Blanche và Colombard.
• Cách xử lý nguyên liệu: Nho sau khi thu hoạch được mang đi làm sạch và ép lấy nước nho để đem đi lên men.

2.3. Hương vị và màu sắc của rượu

Nguyên liệu cùng quy trình ủ đa dạng tạo nên sự khác biệt về hương vị và màu sắc giữa rượu Whisky và rượu Cognac:

Rượu Whisky

Rượu Whisky được ủ lâu năm trong các thùng gỗ sồi nên có màu hổ phách trong suốt đặc trưng. Đồng thời, sau khi trải qua quá trình tôi luyện trong thùng ủ, hương vị rượu trở nên rất đa dạng và phong phú: hương khói, hương caramel, vani hay hương hoa cỏ, vị trái cây ngọt mát và vị mật ong đậm đà.

Bên cạnh đó, mỗi loại rượu Whisky làm từ ngũ cốc khác nhau cũng đem đến những hương vị chủ đạo riêng: Whisky làm từ ngô có vị ngọt hơn, Whisky làm từ mạch nha có hương mật ong ngọt nhẹ và thơm mùi Caramel truyền thống hay Whisky từ lúa mạch đen có vị cay đậm đà,…

Rượu Cognac

Tùy thuộc vào thời gian ủ rượu ngắn hay dài mà rượu Cognac có thể có màu từ vàng nhạt đến màu nâu gỗ đậm. Rượu Cognac mang trong mình hương vị ngọt ngào của nho vùng Cognac nước Pháp: vị ngọt ngào hơi chua nhẹ của nho và trái cây tươi, xen lẫn mùi hoa cỏ tinh tế và kết thúc cùng mùi gỗ, mùi thuốc lá lẫn với mùi vỏ cam nồng đậm.

2.4. Quy trình lên men và ủ rượu

Tuy các bước sản xuất cơ bản hầu hết là giống nhau nhưng quy trình lên men và ủ rượu của Whisky và Cognac có những nét độc đáo riêng, tạo nên sự phức tạp, tinh tế của nghệ thuật làm rượu.

Rượu Whisky

• Quá trình lên men: Dịch ngũ cốc đường hóa thu được sau quá trình xử lý nguyên liệu sẽ được đem đi lên men ở nhiệt độ 16 – 18oC trong 5 – 7 ngày.
• Quá trình ủ rượu: Thời gian ủ rượu Whisky tối thiểu là 3 năm để rượu có thể định hình được rõ ràng hương vị và màu sắc.
• Thùng gỗ dùng trong ủ rượu: Có nhiều loại thùng gỗ sồi được sử dụng để rượu Whisky như thùng Bourbon của Mỹ, thùng gỗ sồi Pháp, thùng gỗ sồi Mizunara của Nhật hay thùng gỗ sồi bản địa Scotland,… Mỗi loại thùng ủ mang đến cho rượu Whisky những hương vị độc đáo riêng.

Rượu Cognac

• Quá trình lên men: Dịch nho ép được đem đi lên men trong 2 giai đoạn, bao gồm lên men chính để tạo rượu (kéo dài 7 – 8 ngày, ở nhiệt độ 20 – 25oC) và lên men phụ (khoảng 2 tuần) để tạo các sản phẩm đem đến hương vị cho rượu như Ester, Acid hữu cơ,…
• Quá trình ủ rượu: Thời gian ủ rượu Cognac tối thiểu là 2 năm.
• Thùng gỗ dùng trong ủ rượu: Thùng ủ rượu Cognac phải là thùng gỗ sồi Pháp loại Limousine hoặc Troncais, có tuổi đời ít nhất 50 năm, được sản xuất bằng cách để gỗ ngoài trời ít nhất 4 năm và được ghép bằng các vật liệu không phải kim loại.

3. Nên chọn rượu Whisky hay rượu Cognac để thưởng thức?

Tuy đều có hương vị phong phú, tinh tế nhưng mỗi loại rượu Whisky hay Cognac cũng sẽ phù hợp với những nhu cầu và trường hợp khác nhau. Bạn có thể tham khảo hướng dẫn lựa chọn rượu Whisky và Cognac sau đây để quyết định xem đâu là loại rượu phù hợp với mình.

Lựa chọn theo sở thích cá nhân về rượu

• Nếu bạn là người thích uống rượu mạnh theo kiểu truyền thống, thích hương vị rượu đậm đà và ấn tượng, rượu Whisky sẽ là lựa chọn phù hợp dành cho bạn.
• Nếu bạn là người yêu thích rượu vang hoặc muốn tìm một loại rượu mạnh có hương vị trái cây đậm đà, tinh tế, bạn có thể lựa chọn rượu Cognac.

Theo trường hợp sử dụng

• Trong bữa ăn: Rượu Cognac là lựa chọn phù hợp thay cho rượu vang trong các bữa ăn lãng mạn.
• Dùng cho buổi gặp mặt, bữa tiệc: Bạn có thể chọn 1 trong 2 loại rượu tùy theo sở thích của các thành viên.
• Dùng cho sự kiện: Rượu Whisky với hương vị mạnh mẽ sẽ thích hợp cho những sự kiện năng động, hiện đại. Ngược lại, rượu Cognac sẽ thích hợp cho những sự kiện trang trọng theo phong cách cổ điển hơn.
• Dùng để pha chế: Bạn có thể chọn bất kỳ loại rượu Whisky hoặc Cognac nào để pha chế những công thức đồ uống. Mỗi loại rượu sẽ cho ra những hương vị độc đáo và mới lạ riêng cho đồ uống của bạn.
• Dùng để biếu tặng: Bạn nên chọn rượu theo nhu cầu và sở thích của người được tặng.
• Để sưu tầm, kinh doanh: Tùy thuộc vào nhu cầu thị trường và sở thích của bạn mà bạn có thể chọn lựa loại rượu phù hợp. Rượu Whisky có nhiều phiên bản đa dạng với những dòng rượu và hương vị riêng nên có tính sưu tầm cao và giá thành đa dạng, phù hợp cho kinh doanh. Ngược lại, giá rượu Cognac ở mức trung bình cao nhưng chỉ những chai rượu Cognac lâu đời mới có tính sưu tầm tốt.

Trên đây là những thông tin chi tiết về sự khác nhau giữa Whisky và Cognac. Whisky và Cognac đều được coi là biểu tượng của nghệ thuật làm rượu thế giới với hương vị vô cùng tinh tế. Bởi vậy, hai loại rượu này đều rất đáng để thưởng thức. Hy vọng bài viết trên đây sẽ giúp bạn lựa chọn được loại rượu mạnh phù hợp nhất.

Thưởng thức có trách nhiệm. Không chia sẻ nội dung này cho người dưới 18 tuổi.